Türkiye'de bir "kavram kargaşası" var. En önemli, en "kutsal" konular bile, bu kar­gaşadan nasibini alıyor. "Ümmet mi, millet mi"; "din mi, milliyet mi"; "Müslümanlık mı, Türklük mü" gibi soru­larla biz, uzun süre oyalandık. Aslında bunun cevabı açık ve nettir: Hem ümmet, hem mil­let... Hem din, hem milliyet... Hem Müslü­manlık, hem Türklük... Bunlar birbirine "zıt" mefhumlar değil ki!..

Son Peygamber Hz. Muhammed Mustafa (S.A.V.)nın "ümmet"i olmak, "Türk Mille­ti"ne mensub olmama niçin mani olsun? Hem o büyüğe "ümmet"im, hem de büyük Türk Milletindenim... "Din" ve "milliyet"; "Müslümanlık" ve "Türklük"te öyle... Cam­dan bir bardak hem "beyaz"dır, hem "sert"... "Sadece beyaz" veya "sadece sert" diye "tek"e irca herhalde yanlış olur.

Gel gör, "din" ve "milliyet" münasebeti konusundaki görüşler, o kadar sade ve tekin değil. Türkiye'de bu kargaşa, "önce Türk müsün, müslüman mı?" ya kadar vardırıl­mıştır. "Mukaddes"lerimiz mevzuundaki hassasiyetimiz sebebiyle ise, realist değer­lendirme yerine idealist ve romantik duygularla kimimiz "-herşeyden önce Türküm", kimimiz "-hayır, herseyden önce müslümanım" kararına varmışız. "Türküm" diyenin müslümanlığa; "Müslümanım" diyenin Türklüğe karşı bir olumzsuz tavrı ve niyeti olmadığı halde...

İSLÂMİYET VE MİLLİYET

Türkiye'de "İslamiyette milliyet var mı, yok mu" konusu, bir takım bilmezliklerin belirsizliğine düşürülmüştür. Bu müphemiyet içerisinde ise zaman zaman bazı "iyi" ve "iyiniyetli" insanlarda bile "inat"laşmaya varan yanlış değerlendirmeler görülmektedir.

"İslâmiyet" bir geniş dairedir. Bu geniş daire içerisinde ise "millet" ve "milliyet"­lerden oluşan küçük daireler vardır. "Ben Türküm" derken, hem geniş "İslâmiyet" dairesinin, hem o geniş daire içerisindeki kü­çük "milliyet" dairesinin içerisindeyim. Ge­niş İslâmiyet dairesinin içerisinde bizden başka küçük daireler de var: "Arap" gibi, "Acem" gibi, "Berberi", "Hindli" gibi... Bi­ze ait küçük dairenin içindekilerle "kan" ve "milliyet"; diğer küçük dairelerle ise "din" ve "ümmet" bağım var...

ÖNCELİK - SONRALIK KONUSU

Öncelik-sonralık konusu, yukarıdaki dai­re misalinde açıkça görülüyor; "İslâm Ümmeti" ve "ümmetçiliği", millet ve milli­yet tanımayan (yani iç-küçük daireleri inkâr eden) soyut bir müessese olarak düşünüle­mez. Herkes kapısının önünü süpürürse, so­kak ve şehir de temiz olur. İslâmiyet'te "zekât" ve yardım önce "akraba", sonra "komşu" tercih edilmek suretiyle yapılır. Öyleyse ben yardım ve alışverişimde "Müslüman-Türk"ü, "Müslüman Arab"a, "Müslüman Acem"e vb. tercih ederim. "Müslüman" Arabı, Acemi vesaireyi de, müslüman olmayan Türk'e...

Bu espri, İslâmiyet'in esprisidir. "Biz si­zi bir erkekle dişiden yarattık. Ancak tanışıp - bilişesiniz diye ayrı ayrı kabileler ve milletler haline koyduk" ayetinin (Hucurat Sûresi: 13) manâsı işte budur.

Hiçbir konuda "ifrat" ve "tefrit"e düş­memeli. "Irk hakimiyeti" ütopyası ile "Millet" ve "Milliyet" mefhumlarını aynı ke­feye koyarak, "İslamiyette millet ve milliyetçilik yoktur" sonucuna varmak ve bu espri ile "Türk" ve "Türküm" kelimelerin­den bile kaçar hale gelmek, herşeyden önce İslâmiyete bühtandır.

Gelecek hafta "İslâmiyet ve Türklük" münasebeti konusunda bazı müfessirlerin ve büyüklerin görüşlerini sunacağım.

Yeni Düşünce Gazetesi (İslamın Işığında)

3 Şubat 1989 Hamdi Mert

İSLAMİYET VE TÜRKLÜK

-"Ben bir Türk milliyetçisiyim. Sade­ce Türk olduğum için değil... Arap veya başka bir kavimden olsaydım, yine Türk milliyetçisi olurdum. Zira, tarihte Türk Mil­leti kadar, İslâmiyet'in temel esprisini kavrayarak, onunla bütünleşmiş başlıca bir millet yoktur."

Merhum Seyit Ahmet ARVASİ'nin bu ifadesi, milletimizin İslâmiyetin temel esprisi ile bütünleşmiş şahsiyetini çok güzel ifade edi­yor. "Türk Milleti"nin yüzyıllarca 3 kıt'ada "İslâm" bayrağını dirayetle taşıyışını. Top­rağı işleyerek, "Arz'ı işleme" ve "yeryüzünü imar etme" ilâhi emrini lâyıkıyla yerine getirişini... "Vakıf"lar kurarak, gerçek sahi­bi C. Hak olan "Mü1k"ü "sadece zenginler arasında dolaşan bir nimet" olmaktan çıkarıp (Haşr suresi, Ayet: 7) Allah'ın bütün kullarına, hatta diğer mahlûkatına kadar tevzî edişini.

Türk Milletinin "İslâmiyet"i yaşaması, di­ğer İslâm milletlerinden farklı: "Sünnet" namazlara gösterilen ihtimam; "Cami" ve cemaat hadisesinin "müessese"leştirilmesi; sahipsiz hayvan ve göçmen kuşlar için "vakıf" kurmaktan, "sadaka taşları" uygu­lamasına kadar uzanan diğergâmlık-yardımlaşma duygusu... Nihayet, İslamiyet'­in sulh çağrısını teminat altına almaya yöne­lik "cihat" ruhu..

O'nun için, yine S. Ahmet ARVASİ merhum şu sonuca varıyor: "Müslüman Türk Milleti ve onun devleti güçlü ise, İslâm dünyası da güçlüdür. Aksi olunca, bütün Türk dünyası ile birlikte, İslâm dünyası da sömürgeleşmektedir."

MÜFESSİRLERİN GÖRÜŞLERİ

Kur'an-ı Kerim'de bir "ayet" var; Maide suresi'nin 54'üncü ayeti... 8u ayet-i kerimede C. Hak "-Ey İman edenler!" diye hitap buyurarak, müslümanları ikaz ediyor.

"-Eğer siz Allah'ın emrettiği yoldan dö­nerseniz, C. Hak sizin yerinize başka bir kavim-millet getirir. O kavim Allah'ı sever, Allah'ta o kavmi sever. Onlar kendi aralarında fevkalâde mütevazidirler. İnanma­yanlara karşı ise izzet sahibi ve şecaatlıdırlar.

Hemen bütün "Müfessir"ler, bu ayet-i Kerime'de vasıfları sayılan milletin, Abbasi İmparatorluğu'nun inkırazından sonra bayra­ğı teslim alan ve uzun yüzyılar "İslâm"ı temsil eden Türk Milleti olduğunu ifade ediyorlar (Elmalılı Hamdi YAZIR: Hak Dini Kur'an Dili Türkçe Tefsir, İstanbul 1960 C.3, sh:1719-1720 - Ömer Nasuhi BİLMEN: Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Meal-i Alisi ve Tefsiri -C.2, Sh:785-786)

İşte Mehmet Akif merhumun "-sana âguşunu açmış, duruyor Peygamber!." dedi­ği Peygamber müjdeli Türk Milleti böyle bir millet. Cennet vatanımızda, yine Akif'­in "-Bir kubbesine mevlâ titrer!" dediği vatan.

Ayet-i kerimede isim belirtilmediğine gö­re, şüphesiz bu "emanet", Türk Milletinden başka bir millete intikal edebilir. Fakat kanaatımızca bu "Bayrak" hâlâ Türk Milteti'nin elindedir. Şüphesiz böyledir. Zira İslâm ülke­leri içerisinde, bu ilâhi emaneti taşıma rüşdünü ikmal ve isbat eden başka bir ülke henüz çıkmamıştır. Türk Milleti, "Demirper­de" ve "Hür dünya"; Asya ile Avrupa; eski kültürlerle yeni kültürler arasında bir istikrar unsuru ve müstekar köprü durumundadır, halen öyledir.

Türk Milletinin tarihî misyonu budur, ilâ­hî emir ve müjde ile müzeyyen bir misyon.

Tefsir kitaplarını; tarihî realiteleri Arvasî ve M. Akif gibi büyükleri şahit tuttuğum bu
değerlendirmeleri, dar bir "kavmiyetçilik" şartlanması olarak görmemelidir. İslâmiyet'te
değer verilen ne "kan", ne "ırk", ne de "asalet" budalalıklarıdır. "Allah" yoluna hizmet ve "ittika"dır. Ortaasya Bozkırlarından başlayıp, Afrika ve Avrupa içerisine kadar İslâm Bayrağını yüzyıllarca omuzlarında taşıyan bizim milletimiz olmuştur. Millet olarak, yüzlerce yıllık bu benliği tevarüs eden de şüphesiz biziz.

Bu misyona lâyık olmak ve sahip çıkmak... İşte bugün en zorlu işimiz budur.

Merhum Arvasî'nin bir güzel değerlendirmesi, her zaman geçerlidir: "Türk devleti'ni yıkmak isteyen yalnız Türklüğü değil, İslâm'a da ihanet etmektedirler"...