Oruç, Allah'ın emrettiği bir "Farz" ibadettir. İnsana ve cemiyete sağladığı faydalar için değil, Allah emrettiği için tutulur. Ancak oruç, ferdin beden ve ruh sağlığına ve toplum hayatına sayı­sız faydalar sağlar. Mü'min, "Ayn Farz" olduğu için tuttuğu oruç ibadeti­nin dünya hayatı ile ilgili bu hikmetle­rini de bilir.

ORUCUN RUH SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ FAYDALARI

Oruç mü'minin ruh terbiyesi, sabır idmanıdır. İnsanın günlük alışkanlıkla­rını terkedip nefsi isteklerine karşı sa­bır göstermesi, bir irade terbiyesidir. Sabır ve irade, "nefs, vicdan ve akıl" sahibi insanın başarı şartıdır. Bütün ilmî buluşlar, iradî bir sabrın sonu­cudur. İlimde, sanatta, ticarette, si­yasette günlük çalışmalarımızda ve çevre ile münasebetlerimizde sabır, ba­şarıya atılacak ilk adımdır. Üzüntülere tahammül, nefsi isteklere mukavemet, ferdî ve içtimaî hayatta aranan medenî davranışlardır.

Oruç insanın ruh hayatında önemli bir sabır egzersizi, vazgeçilmez bir ira­de terbiyesidir.

ORUCUN VÜCUT SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ FAYDALARI

Oruç doğan, gelişen, yaşlanan in­san organizması için bir dinlenmedir. Yorulan her canlı organizmanın dinlen­me ihtiyacı, bir yaratılış kaidesidir. Orucun fizik sağlığa faydası midenin dinlendirilmesinden ibaret değildir. Bu ibadetin "Sinir Sistemi" "Deveran Sistemi", "Hazım Sistemi", "Kanın Yeni­lenmesi", "Ürogenital Sistem" üzerin­deki müsbet etkileri, modern tıbbın ka­bul ettiği müsbet sonuçlardır.

Ramazan ayı boyunca dinlenen, temizlenen, yenilenen, birçok organları adeta revizyondan geçirilen vücut ma­kinesinin yılın diğer aylarında daha di­ri, dinç ve verimli çalışacağı artık ka­bul edilmektedir.

ORUCUN SOSYAL HAYAT ÜZERİNDEKİ FAYDALARI

Toplum hayatı bir dengeyi ifade eder. Cemiyet içerisinde servet farklı­lıkları, daima bu dengeyi bozan bir un­sur olmuştur. İslâmiyet bu muvâzene­yi sağlamak üzere bir yandan "Zekât", "Sadaka" ve "Vakıf" müesseselerini öngörürken, diğer yandan "Sabır", "Kanaat" ve "Kadere Rızâ" ahlâkını emretmiştir.

Meşru mazeretleri sebebiyle oruç 'tutamayanlar için konulan "Kefaret", Ramazan ayında ifası daha ecirli olan malî ibadetler ve fitre, orucun içtimâi bünyedeki muvâzeneyi sağlamaya yönelik hikmetleridir.

Açlığı tatmayan acın halini bilemez. Oruç ibadeti insana bir yandan bu tec­rübeyi kazandırırken, öte yandan sözü edilen malî ibadetlerle, varlıklının faki­re el uzatmasını sağlar. Böylece, fakir-zengin yaklaşması, "Servet" ve "İş Barışı" sağlanır. Mü'minler arasında servet gururu ve fakirlik kıskançlığı bulunmamasının sebebi budur.

İmam-ı Gazali orucu üç mertebeye ayırmıştır:

"İlk Mertebe" avamın orucudur. Bu, oruç süresince aç, susuz ve şehevî arzulardan uzak durmaktır.

"İkinci Mertebe" havassın orucu­dur. Bu, avamın orucuna ilâve olarak, bütün azaların oruç tutmasıdır. Gözün harama bakmaması, dilin yalan, dedi­kodu ve gıybetten kaçınması; kulağın günah ve çirkinleri dinlemekten uzak­laşması, elin harama uzanmaması, aya­ğın haram ve kirliye adım atmaması­dır.

"Üçüncü Mertebe" ise havass-ül havassın orucudur. Bu da havassın orucuna ilâve olarak, kalbin yalnız Al­lah'a açılmasıdır.

Böyle insanlardan oluşan toplum­da içtimaî barışın kolayca sağlanacağı izahtan varestedir.

ORUÇ KÖTÜLÜKLERE SİPERDİR

Bu konuda hadîsler vardır: "-Bir kimse hem oruç. tutar, hem yalan söyler, yalan ve benzeri kötülük­ler ile amel etmeye devam ederse, oruç tutuyorum zannederek boşuna aç ve susuz kalmasın."

"Sizden biriniz oruçlu bulunduğu gün çirkin söz söylemesin ve kimse ile çekişmesin".

"Oruç, kötülüklere kalkandır".

Yukarıda belirtilenler, orucun ruh ve beden sağlığımız ve içtimâi hayatı­mız üzerindeki müsbet ettikleri hak­kında özet bilgilerdir.

Orucun dünyevî hikmetleri bunlar­dan ibaret değildir. Oruçta fert ve ce­miyetin sıhhatına, huzuruna yönelik sayısız faydalar vardır.