Din, toplumun disiplinini sağlayan ilahi bir müessesedir. Yüce İslâm Dini ise son din, gerçek dindir. Tarihimiz içerisinde İslâmiyetin seçkin ve etkin bir yeri vardır. Kandil'lerde, bayramlarda, Cumalarda, Teravihlerde, insanımız yüz-yüze, göz-göze gelmenin, kay­naşmanın heyecanını yaşamıştır. Çağlar mevlit-mevlit, kandil-kandil bütünleşen Türk insanının din kardeşliği tezahürleri ile aydın­lanmıştır.

Son asrın buhranı, insanları aynı inanç­ta, aynı heyecanda birleştirememe, başarı­sızlığıdır. İnsan aklı, duyguları, kaprisleri olan bir varlıktır. Aklın duygulara yön vermesi, top­lum menfaatinin şahsi çıkarlara tercih edilme­si, toplayıcı fikirlerin ruh ve zihinlere etki oranına bağlıdır. Türk insanını savaşta ve ba­rışta birleştiren hakim fikir, yüce İslâm Dini'dir. Din bir lüks değildir. Din, hayatın içinde­dir. Yaşanan, davranışlarımıza ölçü olan, emir veren bir disiplindir. "Namaz insanı her-türlü edepsizlikten ve kötülük (fahça ve münker)lerden men eder." ayeti, bunun ifa­desidir. "Yalan söleyen ve yalan (gibi kö­tülük) ile amel eden kimse (oruç tutuyorum zannederek, boşuna aç kalmasın) O'nun yemeyi ve içmeyi bırakmasına Allah'ın (as­la) ihtiyacı yoktur" hadisi de, ibadetlerin bir hikmetinin de insanın aklını yüceltmek olduğunu te'yit etmektir.

Din milleti oluşturan bir güçtür. Din birli­ği insan topluluklarını millet haline getiren, onu diri ve ayakta tutan en önemli kaynak­tır. Hiç kimse, bu ilahi disiplinin dışında değildir.

Din konuşurken, alışveriş ve görev yapar­ken, çalışırken, askerin ve sivilin, işçinin ve patronun, esnafın, tüccarın, amir ve memu­run kısaca herkesin, ruh enginliğinde duyma­sı ve yaşaması gereken prensiptir. Başka bir deyişle, Din, camide ve seccadede bırakılan bir fantazi değildir. İsçiyi daha verimli, öğrenciyi daha çalışkan, halkı kanunlara karşı da­ha saygılı, piyasayı daha güvenli yapan faktörlerden biridir din.

Dine saygılı toplumda cinayet, karabor­sa, kanunsuz fiyat artışı, adam kayırma, rüş­vet, zimmet, kanunlara karşı isyan yoktur. Bunlar, dine karşı saygısı azalmış toplumlar­da kolayca filizlenen içtimai hastalıklardır.

Kötülükler ve suçlar, polisin, jandarma­nın görmediği yerde işlenirler. Herkesin ba­şına ise bir polis dikme imkanı yoktur. Bu disiplin, kalplere yerleştirilen sorumluluk ve din şuuru ile kolayca sağlanır. O halde Din eğitimi ve disiplini suçların önlenmesi bakı­mından kanunlara yardımcıdır.

İslâm dini, gerici, tutucu değil, itici bir güçtür. "İki günü birbirine eşit olan aldanmıştır" diyen; çalışmayı ibadet sayan; hiz­metçi ile efendiyi aynı sofraya oturtan; "İs­çinin teri kurumadan ücretinin verilmesi"ni emreden; kul hakkını hak sahibinin affına bı­rakan; toplumun içinde ona yön veren, yücelten, yükselten bir dindir.

Dindar millet çalışkandır. Fabrikasını kendisi kurar, makinasını, ilâcını, silahını kendisi yapar; madenini kendisi işletir. O halde gerçek din, gerçek müslümanlık ay­dınlıktır, ışıktır, ileriliktir, medeniyettir. Bu ışığın, bu medeniyetin aydınlattığı mes'ud toplumlarda cehaletin hoyrat eli, ruhları karartamaz, zihinleri saptıramaz. Böyle top­lumlarda tarihi materyalizmin inkâr tohumları yeşermez.

Din, toplumu ayakta tutan sosyal bağdır. Tarihi zamanlar içerisinde okulun, yolun, ışı­ğın giremediği yurt köşelerinde insanımız di­nin bağlayıcı, düzen verici otoritesi ile ayakta kalabilmiştir.

Türk insanı, büyük çilelerden, tecrübeler­den geçmiştir.

Halkımız arasında yetim malı hâlâ "do­kunulmaz şeydir". Başkasının ırzı kendi ırzımızdır. Başkasının malı "Kul hakkıdır" diye korunmuştur.

Tarih boyunca devletin himaye edici eli­ni her zaman yanında göremeyen insanımız, Türklüğünü bu sayede koruyabilmiş, hayatı­nı böylece sürdürebilmiştir.

Tarihimizde ölüyü soyan, güçsüze saldı­ran, devlet malını yağmalayan örnekler yok­sa, bunu ulu Müslümanlığa borçluyuz. Kul hakkını, Allah'ın engin affediciliğin dışında bı­rakan prensip, tarihimizi maddeci ve yağmacı bir tarih olmaktan kurtarmıştır. Tarihimizde, in­san insanın kurdu değildir, İslâmiyetin güç­süzlere, kimsesizlere uzanan sosyal yardım ve dayanışma müesseseleri sadece vatandaşları değil, en yakın komşu ve akrabadan başlayarak bütün insanlığı kapsayan geniş kardeşlik müessesesini kurmuştur. Ulu Müs­lümanlığın sosyal dayanışma ve yardım kurumları, zekât ve sadakadan ibaret değildir. Doğan her çocuk toplumun teminatı altında­dır. Bu, aidatsız, başvurmasız, karşılıksız, top­lu sigorta demektir. Böyle bir teminat ancak müslümanlıkta vardır.

İlaç bulamayan hastadan, açlıktan kıvra­nan yoksuldan en yakından başlayarak çev­re çevre bütün toplum sorumludur. "Komşu­su aç iken tok uyuyan bizden değildir" ha­disi, bu konuda en güçlü prensibi koymuştur.

İslâmiyette ölçü madde değildir. Ölçü madde olursa, evlât ana-babayı menfaati ol­duğu müddetçe sever. Tüccar müşteriyi çı­karı için aldatır. Asker cephede menfaati varsa savaşır. Böyle bir toplum, mutlu-huzurlu bir toplum olamaz.

Din bir "lüks" değildir. Din, hayatın içindedir.